കാഞ്ഞിരം - Strychnos nux-vomica

കാഞ്ഞിരം - Strychnos nux-vomica

കാഞ്ഞിരം കച്ചിരിപ്പോന്നു

തണുപ്പാകയുമുണ്ടതു

ഉഷ്ണത്തിനെ ശമിപ്പിക്കും

വാതപിത്തകഫാപഹം

പുഴുക്കടി ശിരോരോഗം

നിരപാതികളാകിയ

രോഗങ്ങളെ ശമിപ്പിക്കാൻ

വടക്കോട്ടുള്ളവേർ ഗുണം

അതിന്റെ പഴവും നന്നു

ശീതളംതാനുമേറ്റവും

അതിന്റെയുള്ളിലേക്കായ

ത്രിദോഷഹരമായ് വരും

പാരിച്ചവാതവും കുഷ്ഠം

വാതശോണിതമശ്മരീ

അസ്ഥിസ്രാവഞ്ചകൃഛ്രഞ്ച

പിടകാംശ്ചവിനാശയേൽ

വളരെയധികം കയ്പ്പുരസമുള്ളതും വിഷമയവുമായ ഒരു വൃക്ഷമാണ്‌ കാഞ്ഞിരം. ഇതിന്റെ വിത്ത് ഔഷധമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. Poison Nut Tree, Snake-wood, Quaker button ഇങ്ങനെയെല്ലാം ഇംഗ്ലീഷിൽ അറിയപ്പെടുന്ന ഈ മരത്തിന്റെ ശാസ്ത്രീയനാമം Strychnos nux-vomica Linn എന്നാണ്‌. ഇത് Loganiaceae കുടുംബത്തിലെ ഒരംഗമാണ്‌. ഇതിന്റെ വിത്ത് അല്ലെങ്കിൽ കുരു വളരെയധികം കയറ്റുമതി സാധ്യതയുള്ളതുമാണ്‌ സംസ്കൃതത്തിൽ 'വിഷദ്രുമ' 'വിഷമുഷ്ടി' എന്ന പേരിലും അറിയപ്പെടുന്നു. സഹസ്രയോഗം, അമരകോശം എന്നിവയിൽ കാഞ്ഞിരത്തെക്കുറിച്ച് പറയുന്നുണ്ട്.