तिल: Thila ( Sesame seeds ; Seasmum indicum )

तिल: Thila ( Sesame seeds ; Seasmum indicum )

उष्णस्त्वच्यो हिमः स्पर्शे 

केश्यो बल्यस्तिलो गुरुः।

अल्पमूत्रः कटुः पाके 

*मेधाऽग्निकफपित्तकृत्॥

is ushna, thwachya , sheeta sparsa , kesya 

balya and guru. It decreases mutra and is katu paka , improves medha ,increases agni , kapha and pitta .

*मेधा = Mental vigour or power, intelligence, wisdom.

*എള്ള്*

"ഉഷ്ണസ്ത്വച്യോ ഹിമ: സ്പർശോ 

കേശ്യോ ബല്യസ്തിലോ ഗുരു:।

 അല്പമൂത്ര: കടു: പാകേ മേധാऽഗ്നികഫപിത്തകൃത്॥"

എള്ള് ഉഷ്ണമാണ് . ത്വക്കിന് ഹിതമാണ് . സ്പർശത്തിൽ ശീതമാണ് . കേശ്യമാണ്.

ബല കരവും ഗുരുവുമാണ് . മൂത്രം കുറക്കും .

കടു വിപാകം . ധാരണാശക്തിയേയും , 

ജഠരാഗ്നിയേയും , കഫത്തെയും പിത്തത്തെയും വർദ്ധിപ്പിക്കും .

तिलः

तिलः कृष्णः सितो रक्तः 

स वन्योऽल्पतिलः स्मृतः |

तिलो रसे कटुस्तिक्तो 

मधुरस्तुवरो गुरुः।|

विपाके स्वादुः स्निग्धोष्णः 

कफपित्तनुत् |

बल्यः केश्यो हिमस्पर्शस्त्वच्यः 

स्तन्यो व्रणे हितः॥

दन्त्योऽल्पमूत्रकृद् ग्राही 

वातघ्नोऽग्निमतिप्रदः |

कृष्णः श्रेष्ठतमस्तेषु शुक्रलो 

मध्यमः सितः |

अन्ये हीनतराः प्रोक्तास्तज्ज्ञै 

रक्तादयस्तिलाः॥

(भा प्र )

तिलः कषायो मधुरस्तिक्तकः

 कटुको रसः |

विपाके कटुकः स्वादुः

 सुस्निग्धो बलकृत्गुरुः ||

केश्यो व्रणहितस्त्वच्यो

 हिमस्पर्शोऽनिलापहः |

दन्त्योऽल्पमूत्रो

 मेधाग्निकफपित्तविवर्धनः ||

( कै नि)

स्निग्धोष्णो मधुरस्तिक्तः 

कषायः कटुकस्तिलः |

त्वच्यः केश्यश्च बल्यश्च 

वातघ्नः कफपित्तकृत् ।

( च सं )

उष्णस्त्वच्यो हिमः स्पर्शे 

केश्यो बल्यस्तिलो गुरुः।

अल्पमूत्रः कटुः पाके 

मेधाऽग्निकफपित्तकृत्।

( अ हृ )

कृष्णः पथ्यतमः सितोऽल्पगुणदः 

क्षीणाःकिलान्ये तिलाः ॥ 

( रा नि )

पर्य्यायः :-

होम- धान्यम् , पवित्रः , पितृतर्पणः ,पापघ्नः ,

पूतधान्यम् , स्नेह- फलः ,स्नेहफलपूरफलः ।

Sesamum indicum

Family-Pedaliaceae

Sesame

Malayalam : എള്ള് Ellu 

Hindi : तिल

Tamil : Ellu

Kannada : Ellu

Telugu : Nuvvu

Parts Used : Roots, Leaves, Seeds

रसादि गुणा:

रस- कटु ,मधुर ,कषाय ,तिक्त

गुण-गुरु, स्निग्ध           

वीर्य-उष्ण

विपाक-मधुर , कटु         

कर्म :-

Vata balancing

Pitta increasing

Kapha increasing

The black sesame seeds are the best.

White is of medium quality and the rest of the sesame seeds including red are of inferior quality.

Therapeutic Uses:-

बल्य ,केश्य ,स्पर्श मे शीत , त्वच्य 

स्तन्य वर्धक , व्रणघ्न: ,दन्त्य ,अल्प मूत्रकृत् , ग्राहि ,वातघ्न ,अग्निवर्धक , मेधावर्धक ।

Sesame seeds have been widely employed in culinary as well as in traditional medicines for their nutritive, preventive, and curative properties.

Sesame are an important sources of phyto-nutrients such as omega-6 fatty acids, flavonoid phenolic anti-oxidants, vitamins, and dietary fiber with potential anti-cancer as well as health promoting properties.

*तिलक्वाथ:*

तिलक्वाथो घृतगुडव्योषभार्गीरजोन्वितः॥

पानं रक्तभवे गुल्मे नष्टे पुष्पे च योषितः।

*रसायन प्रयोग:*

दिने दिने कृष्णतिलप्रकुञ्चं समश्नतां शीतजलानुपानम्।

पोषः शरीरस्य भवत्यनल्पो दृढीभवन्त्यामरणाच्च दन्ताः

*ചുക്കിലിരട്ട്യാദിചൂര്‍ണ്ണം*

" ചുക്കിലിരട്ടിയുറച്ചഗുളം 

തദ്വിഗുണന്തു വറുത്തതിലം

കൂട്ടിയുരുട്ടിയൊരെട്ടുദിനം 

തിങ്കിലവന്‍ വലിയാ കുരയാ "

ചുക്ക് ഒരുഭാഗം. ഉണ്ടശര്‍ക്കര രണ്ടുഭാഗം. വറുത്ത എളള് നാലുഭാഗം. ഉരലില്‍ ആദ്യം ചുക്കിട്ടു പൊടിക്കണം. പിന്നീടു വറുത്ത എളളുമിട്ടിടിച്ചു നല്ലപോലെ പൊടിക്കണം. മൂന്നാമതായി ശര്‍ക്കരയിട്ട് എല്ലാം കൂടെ ആറുനാഴിക വരെ ഇടിച്ചുവച്ചിരുന്ന് കുറേശ്ശെ സേവിക്കുക; ചുമ, പാര്‍ശ്വവേദന , മുതലായവ ശമിക്കുകയും ദഹനം, പുഷ്ടി, മുതലായവ ഉണ്ടാകുകയും ചെയ്യും.

An igredient in Ellum nisadi lepa churnam.

*Contra indications :*

*Sesame Seeds*

Sesame seeds stimulate the uterine muscles causing the ejection of the fertilized ovum. Experts suggest that all pregnant women must avoid the intake of sesame seeds during the first three to four months of pregnancy