हरीतकी- കടുക്ക

हरीतकी- കടുക്ക

" कषाया मधुरा पाके रूक्षा विलवणा लघु॥

दीपनी पाचनी मेध्या वयसः स्थापनी परम्।

उष्णवीर्या सराऽऽयुष्या बुद्धीन्द्रियबलप्रदा॥

कुष्ठवैवर्ण्यवैस्वर्यपुराणविषमज्वरान्।

शिरोऽक्षिपाण्डुहृद्रोगकामलाग्रहणीगदान्॥

सशोषशोफातीसारमेदमोहवमिक्रिमीन्।

श्वासकासप्रसेकार्शःप्लीहानाहगरोदरम्॥

विबन्धं स्रोतसां गुल्ममूरुस्तम्भमरोचकम्।

हरीतकी जयेद्व्याधींस्तांस्तांश्च कफवातजान्॥"

( अ .ह्रृ .सू ; अ. स्व .वि .)

हरीतकि ; कषाया , पाके मधुरा , रुक्षा,

विलवणा , लघु: , दीपनी, पाचनि, मेध्या,

परं वयस: स्थापनी ,उष्णवीर्या ,सरा , 

आयुष्या , बुद्धीन्द्रियबलप्रदा ,कुष्ठ , वैवर्ण्य ,

वैस्वर्य , पुराणविषमज्वरान् ,शिर : अक्षि ,

पाण्डु , हृद्रोग , कामला , ग्रहणीगदान् ,

सशोष ,शोफ , अतीसार , मेद , मोह , वमि ,

क्रिमीन् ,श्वास , कास ,प्रसेक ,अर्शः प्लीहा ,

आनाह, गर : , उदरम् , स्रोतसां विबन्धं ,

गुल्मं , ऊरुस्तम्भं , अरोचकम् , तांस्तां कफ

वातजान् व्याधीन् च जयेत् ।

കടുക്ക

" കഷായാ മധുരാ പാകേ 

രൂക്ഷാ വിലവണാ ലഘു

ദീപനീ പാചനീ മേധ്യാ 

വയസ:സ്ഥാപനീ പരം.

ഉഷ്ണവീര്യാ സരാऽऽയുഷ്യാ ബുദ്ധീന്ദ്രിയബലപ്രദാ

കുഷ്ഠവൈവർണ്യവൈസ്വര്യ

പുരാണവിഷമജ്വരാൻ.

ശിരോऽക്ഷിപാണ്ഡുഹൃദ്രോഗ

കാമലാഗ്രഹണീഗദാൻ

സശോഷശോഫാതീസാര

മേദമേഹവമിക്രിമീൻ.

ശ്വാസകാസപ്രസേകാർശ:

പ്ലീഹാനാഹഗരോദരം

വിബന്ധം സ്രോതസാം ഗുൽമമൂരുസ്തംഭമരോചകം

ഹരീതകീ ജയേത് വ്യാധീം

സ്താംസ്താംശ്ച കഫവാതജാൻ."

കടുക്കാ ചവർപ്പുരസമുള്ളതാണ്.

പാകത്തിൽ മധുരമായിരിക്കും .

രൂക്ഷഗുണമുള്ളതാണ്

ഉപ്പൊഴിച്ച് അഞ്ചുരസങ്ങളുള്ളതാണ്; 

ലഘുവാണ് . ദീപനവും പാചനവുമാണ്.

ധാരണാശക്തിയെ ഉണ്ടാക്കും

യൗവ്വനത്തെ നിലനിർത്തന്നതിതാണ്.

വീര്യംകൊണ്ട് ഉഷ്ണമായിരിക്കും

വയറിളക്കും .ആയുസ്സിന് ഹിതകരമാണ്.

ബുദ്ധിക്കും ഇന്ദ്രിയങ്ങൾക്കും ബലം

ഉണ്ടാക്കും. കുഷ്ഠം, ദേഹത്തിലുണ്ടാ

കുന്ന നിറഭേദം , സ്വരഭേദം, പുരാണജ്വരം, വിഷമജ്വരം , ശിരോരോഗം, നേത്രരോഗം, പാണ്ഡു , ഹൃദ്രോഗം, കാമലാ, ഗ്രഹണി

ശോഷം, ശോഫം, അതിസാരം,മേഹം, 

ഛർദ്ദി, കൃമിപീഡ , ശ്വാസം, കാസം, 

പ്രസേകം , അർശസ്സ് , പ്ലീഹ , ആനാഹം 

കൂട്ടുവിഷം , മഹോദരം , സ്രോതോരോധം,

ഗുല്മം , ഊരുസ്തംഭം , അരുചി എന്നീ

രോഗങ്ങളെയും കഫവാത വികാരത്താൽ

ഉണ്ടാക്കുന്ന രോഗങ്ങളെയും ശമിപ്പിക്കും