ഉദാവർത്തം

" मुद्गकोद्रवजूर्णाह्वकरीर

चणकादिभिः।

रूक्षैः सङ्ग्राहिभिर्वायुः 

स्वस्थाने कुपितो बली॥४६॥

अधोवहानि स्रोतांसि 

संरुध्याधः प्रशोषयन्।

पुरीषं वातविण्मूत्रसङ्गं

 कुर्वीत दारुणम्॥४७॥

तेन तीव्रा रुजा कोष्ठपृष्ठ

हृत्पार्श्वगा भवेत्।

आध्मानमुदरावेष्ठो

हृल्लासः परिकर्तनम्॥४८॥

बस्तौ च सुतरां शूलं 

गण्डेश्वयथुसम्भवः।

पवनस्योर्ध्वगामित्वं 

ततश्च्छर्द्यरुचिज्वराः॥४९॥

हृद्रोगग्रहणीदोष

मूत्रसङ्गप्रवाहिकाः।

बाधिर्यतिमिरश्वास

शिरोरुक्कासपीनसाः॥५०॥

मनोविकारस्तृष्णास्र

पित्तगुल्मोदरादयः।

ते ते च वातजा रोगा

जायन्ते भृशदारुणाः॥५१॥

दुर्नाम्नामित्युदावर्तः 

परमोऽयमुपद्रवः।

वाताभिभूतकोष्ठानां 

तैर्विनाऽपि स जायते॥"५२

( अ हृ अर्शोनिदानम् )

रूक्षैः सङ्ग्राहिभि: मुद्गकोद्रवजूर्णाह्वकरीर

चणकादिभिः वायुः स्वस्थाने कुपितो बली

अधोवहानि स्रोतांसि संरुध्या पुरीषं अधः

प्रशोषयन् दारुणम् वातविण्मूत्रसङ्गं कुर्वीत

तेन कोष्ठपृष्ठहृत्पार्श्वगा: तीव्रा रुजा भवेत्।

आध्मानं उदरावेष्ठ: हृल्लासः परिकर्तनम्

बस्तौ सुतरां शूलं गण्डे श्वयथुसम्भवः

पवनस्य ऊर्ध्वगामित्वं च ततः छर्द्यरुचि

ज्वराःहृद्रोगग्रहणीदोषमूत्रसङ्गप्रवाहिकाः

बाधिर्यतिमिरश्वासशिरोरुक्कासपीनसाः

मनोविकारस्तृष्णास्र पित्तगुल्मोदरादयः

भृशदारुणाः ते ते वातजा: रोगाः च 

जायन्ते इति दुर्नाम्नां परम: उपद्रवः अयं

उदावर्तः वाताभिभूतकोष्ठानां तै: विना 

अपि सः जायते।

" മുദ്ഗകോദ്രവജൂർണാഹ്വ

കരീരചണകാദിഭി:

രുക്ഷൈ: സംഗ്രഹിഭിർവായു:

സ്വേ സ്ഥാനേ കുപിതോ ബലി

അധോവഹാനി സ്രോതാംസി

സംരുധ്യാധ:പ്രശോഷയൻ.

പുരീഷം വാതവിണ്മൂത്രസംഗം 

കുർവീത് ദാരുണം

തേന തീവ്രാ രുജാ കോഷ്ഠ

പൃഷ്ഠഹൃത്പാർശ്വഗാ ഭവേത്

ആധ്മാനമുദരാവേഷ്ഠോ

ഹൃല്ലാസ: പരികർത്തനം

വസ്തൌ ച സുതരാം ശൂലം 

ഗണ്ഡശ്വയഥുസംഭവ:

പവനസ്യോർദ്ധ്വഗാമിത്വം 

തതശ്ചർദ്ദ്യരുചിജ്വരാ :

ഹൃദ്രോഗഗ്രഹണീദോഷ

മൂത്രസംഗപ്രവാഹികാ:

ബാധിര്യതിമിരശ്വാസ

ശിരോരുക്കാസപീനസാ:

മനോവികാരസ്തൃഷ്ണാസ്ര

പിത്തഗുൽമോദരാദയ:

തേ തേ ച വാതജാ രോഗാ

ജായന്തേ ഭൃശദാരുണാ:

ദുർനാമ്നാമിത്യുദാവർത്ത:

പരമോത്യമുപദ്രവ :

വാതാഭിഭൂതകോഷ്ഠാനാം

തൈർവിനാപി സ ജായതേ."

രൂക്ഷങ്ങളും മലബന്ധത്തെ

ഉണ്ടാക്കുന്നതുമായ ചെറുപയർ,

വരക് , കമ്പം , മുളങ്കൂമ്പ് , ചണ

മ്പയറ് മുതലായവ ഉപയോഗിക്കു

ന്നത് കൊണ്ട് വായു അതിന്റെ

സ്ഥാനത്ത് കോപിച്ച് ബലവാനാ

യിട്ട് അധോവഹസ്രോതസ്സുകളെ

രോധിച്ച് മലത്തെ അതിയായി

ശോഷിപ്പിച്ച് ദാരുണമായ വിധത്തി

ൽ വാതവിൺമൂത്രത്തെ തടയുന്നു.

അതുനിമിത്തം കോഷ്ഠപൃഷ്ഠഹൃത്

പാർശ്വങ്ങളിൽ ദുസ്സഹമായ വേദനയു

ണ്ടാകുന്നു. വയർസ്തംഭനം ,വയറിൽ 

ഉരുണ്ട്കയറ്റം,നെഞ്ചെരിച്ചൽ ,കത്തി

കൊണ്ടരിയുന്നതു പോലുള്ള വേദന , 

വസ്തി പ്രദേശങ്ങളിൽ കഠിനമായ 

വേദന , കവിൾത്തടത്തിൽ നീര് ,

വായു മേല്‌പോട്ട് കയറുക ഇവയു

ണ്ടാകും. അതിന് ശേഷം ഛർദ്ദി ,

അരുചി , ജ്വരം , ഹൃദ്രോഗം ,ഗ്രഹ

ണി, മൂത്രതടസ്സം , പ്രവാഹിക ,

ബാധിര്യം , തിമിരം , ശ്വാസം , 

തലവേദന ,പീനസം ,മനസ്സിന് 

അസ്വസ്ഥത ,തൃഷ്ണ ,രക്തപിത്തം ,

ഗുല്മം , ഉദരം തുടങ്ങിയ രോഗങ്ങ

ളുണ്ടാവുന്നു. അതിദാരുണമായ 

പലതരത്തിലുള്ള വാതജങ്ങളായ 

രോഗങ്ങളും ഉണ്ടാകുന്നു. അർശ

സ്സുകളുടെ ഏറ്റവും വലിയ ഉപദ്രവ

വ്യാധിയായ ഇത് ഉദാവർത്തം എന്ന രോഗമാകുന്നു. കോഷ്ഠത്തിൽ വാതം അധികമായി വർദ്ധിച്ചിരിക്കുന്നവർക്ക് അർശസ്സുകളോട് കൂടാതെയും 

ഉദാവർത്തം ഉണ്ടാകുന്നു.