മൂർദ്ധതൈലം

" अभ्यङ्गसेकपिचवो वस्तिश्चेति चतुर्विधम् ॥२३

मूर्द्धतैलम् बहुगुणं तद्विद्यादुत्तरोत्तरम्।"

( अ ह्रृ सू गण्डूषादिविधि )

" അഭ്യംഗസേകപിചവോ 

വസ്തിശ്ചേതി ചതുർവിധം 

മൂർദ്ധതൈലം ബഹുഗുണം തദ്വിദ്യാദുത്തരോത്തരം."

മൂർദ്ധതൈലം നാല് വിധം . 

1. അഭ്യംഗം

2. സേകം ( ധാര )

3. പിചു

4. ശിരോവസ്തി.

    അഭ്യംഗത്തേക്കാൾ സേകവും 

ധാരയേക്കാൾ പിചുവും പിചുവി

നേക്കാൾ ശിരോവസ്തിയും ഗുണാ

ധികൃത്തോട് കൂടിയതാകുന്നു.

"कचशतनसितत्व पिञ्जरत्वं

परिपुटनं शिरसः समीररोगान्

जयति जनयतीन्द्रियप्रसादं 

स्वरहनुमूद्धबलं च मूर्द्धतैलम् ॥ " ३४

( अ ह्रृ सू गण्डूषादिविधि )

" കചശതനനസിതത്വ പിഞ്ജരത്വം

പരിപുടനം ശിരസസ്സമീരരോഗാൻ

ജയതി ജനയതീന്ദ്രിയപ്രസാദം 

സ്വരഹനുമൂർദ്ധബലം ച മൂർദ്ധതൈലം ."

മുടി കൊഴിയുക , വെളുക്കുക ,

ചെമ്പിക്കുക , മുറിഞ്ഞു പോവുക , 

ശിരസ്സിലുള്ള വാതവ്യാധി ഇവകളെ മൂർദ്ധതൈലം ശമിപ്പിക്കുന്നു.

ഇന്ദ്രിയപ്രസാദം , സ്വരബലം , ഹനു

ബലം, മൂർദ്ധബലം ഇവയെ ഉണ്ടാ

ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. 

इति श्रीमद्वाग्भटविरचितायामष्टाङ्गहृदय

संहितायां सूत्रस्थाने गण्डूषादिविधिर्नाम 

द्वाविंशोऽध्यायः ॥