मुद्गं - ചെറുപയർ - मूंग - green gram - Mung beans - Vigna radiata

मुद्गं - ചെറുപയർ - मूंग - green gram - Mung beans - Vigna radiata

मुद्गो रूक्षो लघुर्ग्राही कफपित्तहरो हिमः
स्वादुरल्पानिलो नेत्र्यो ज्वरघ्नो वनजस्तथा ।
( भावप्रकाशं )

मौद्गस्तु पथ्यः संशुद्धव्रणकण्ठाक्षिरोगिणाम्
( अष्टांगहृदयं )

कषायमधुरो रूक्षः शीतः पाके कटुर्लघुः ।
विशदः श्लेष्मपित्तघ्नो मुद्गः सूप्योत्तमो मतः॥
( चरकं )

नात्यर्थं वातलास्तेषु मुद्गा दृष्टिप्रसादनाः ।
प्रधाना हरितास्तत्र वन्या मुद्गसमाः स्मृताः॥
( सुश्रुतं )

*ചെറുപയർ*

മുദ്ഗോ രൂക്ഷോ ലഘുഗ്രാഹീ
കഫപിത്തഹരോ ഹിമഃ
സ്വാദുരല്പാനിലോ നേത്ര്യോ 
സ്വരഘ്നോ വനജസ്തഥാ 
( ഭാവപ്രകാശം )

മൌദ്ഗസ്തു പഥ്യഃ സംശുദ്ധ
വ്രണകണ്ഠാക്ഷിരോഗിണാം
( അഷ്ടാംഗഹൃദയം )

കഷായമധുരോ രുക്ഷഃ
ശീതഃ പാകേ കടുർലഘുഃ 
വിശദഃ ശ്ലേഷ്മപിത്തഘ്നോ 
മുദ്ഗഃ സൂപ്യോത്തമോ മതഃ
( ചരകം )


നാത്യർത്ഥം വാതളാസ്തേഷു 
മുദ്ഗാ ദൃഷ്ടിപ്രസാദനാഃ 
പ്രധാനാ ഹരിതാസ്തത്ര 
വന്യാ മുദ്ഗസമാഃ സ്മൃതാഃ
( സുശ്രുതം )

Comments