വൃക്ഷായുര്‍വേദം: പ്രകൃതിജീവനത്തിന്റെ ശാസ്ത്രം

വൃക്ഷായുര്‍വേദം: പ്രകൃതിജീവനത്തിന്റെ ശാസ്ത്രം

വൃക്ഷായുര്‍വേദം (Vṛkṣāyurveda) എന്നത് സസ്യജീവിതത്തിന്റെ ആയുര്‍വേദശാഖയായാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. മനുഷ്യന്റെ ആയുസ്സും ആരോഗ്യമുമൊക്കെ സംരക്ഷിക്കാനായി ആയുര്‍വേദം മാർഗ്ഗങ്ങൾ നിർദ്ദേശിക്കുന്നതുപോലെ, സസ്യങ്ങളുടെ ആയുസ്സും ഉൽപ്പാദന ശേഷിയും വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ വേണ്ട ശാസ്ത്രീയവും പരിസ്ഥിതി സൗഹൃദവുമായ മാർഗ്ഗങ്ങൾ വൃക്ഷായുര്‍വേദം നൽകുന്നു. പുരാതന ഭാരതീയ കർഷകസംസ്കാരത്തിൽ ഭൂമി, വെള്ളം, വിത്ത്, വളം, രോഗനിയന്ത്രണം, സംരക്ഷണം, സംരഭവൈവിധ്യം തുടങ്ങി കാർഷികജീവിതത്തിന്റെ എല്ലാ ഘടകങ്ങളെയും സമഗ്രമായി ഉൾക്കൊള്ളിച്ച ശാസ്ത്രമാണ് ഇത്.

ചരിത്രപരമായ പശ്ചാത്തലം

വൃക്ഷായുര്‍വേദത്തെ കുറിച്ചുള്ള ഏറ്റവും പ്രധാനമായ ഗ്രന്ഥം സുരപാലൻ രചിച്ച വൃക്ഷായുര്‍വേദം (10-11-ആം നൂറ്റാണ്ട്) ആണ്. ഇതിൽ ഭൂമിയുടെ സ്വഭാവം, വിത്തിന്റെ സംരക്ഷണ-പരിശോധന മാർഗ്ഗങ്ങൾ, കുനപജലം പോലുള്ള ജൈവവളം, വൃക്ഷങ്ങളുടെ രോഗങ്ങളും അവയ്ക്ക് ചികിത്സയും, വൃക്ഷശസ്ത്രക്രിയകളും (tree surgery), തോട്ടവളർത്തൽ രീതികളും ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇതോടൊപ്പം കൗടില്യന്റെ അര്‍ത്ഥശാസ്ത്രം, വരാഹമിഹിരന്റെ ബൃഹത്സംഹിത എന്നീ ഗ്രന്ഥങ്ങളിലും സസ്യസംരക്ഷണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിലപ്പെട്ട വിവരങ്ങൾ കാണപ്പെടുന്നു.

വിത്തും ഭൂമിയും

വൃക്ഷായുര്‍വേദം വിത്തിന്റെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് വലിയ പ്രാധാന്യം നൽകുന്നു. ഭാരമുള്ള, നിറം തെളിഞ്ഞ, വെള്ളത്തിൽ മുങ്ങുന്ന വിത്തുകൾ മികച്ച ഗുണമേന്മയുള്ളതാണെന്ന് പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. വിത്ത് വിതയ്‌ക്കുന്നതിന് മുമ്പ് ത്രിഫലാദി കഷായം, പശുവിന്റെ മൂത്രം, തേൻ എന്നിവയിൽ കുതിർത്ത് ചികിത്സിക്കുന്ന രീതികളും പറയുന്നു. ഭൂമിയെ മൂന്നു വിഭാഗങ്ങളായി വേർതിരിക്കുന്നു – ജാംഗലഭൂമി (വരണ്ട ഭൂമി), ആനൂപഭൂമി (ജലസമ്പന്നമായ ചെളിയുറഞ്ഞ ഭൂമി), സാധാരണഭൂമി (സന്തുലിതമായ ഭൂമി). ഓരോ ഭൂമിക്കും അനുയോജ്യമായ സസ്യങ്ങൾ തെരഞ്ഞെടുത്ത് വളർത്തണമെന്ന് നിർദ്ദേശിക്കുന്നു.

ജൈവവളങ്ങളും കുണപജലം

വൃക്ഷായുര്‍വേദത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധമായ സംഭാവനയാണ് കുണപജലം – മൃഗമാംസം, മഷി, നിലക്കടല, തിലം, പാലു, തേൻ, ഗുഡം (ശർക്കര) എന്നിവ ചേർത്ത് വെള്ളത്തിൽ കുതിർത്ത് പഴുത്ത് തയ്യാറാക്കുന്ന ഒരു ജൈവവളം. ഇത് സസ്യങ്ങൾക്ക് ശക്തിയും ഉൽപ്പാദന ശേഷിയും നൽകുന്നതായി പറയുന്നു. പശുവിന്റെ ചാണകവും മൂത്രവും, കൃഷിനാശിനിയായ ചാരം, എണ്ണപ്പിണ്ണാക്ക് എന്നിവയും വളമായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു.

വൃക്ഷരോഗങ്ങളും ചികിത്സയും

സസ്യങ്ങളിൽ ഉണ്ടാകുന്ന രോഗങ്ങൾ മനുഷ്യരിൽ പോലെ വാതം, പിത്തം, കഫം എന്നീ ദോഷങ്ങളുടെ അസന്തുലിതാവസ്ഥയായി വർഗ്ഗീകരിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇലകൾ ഉണങ്ങിപ്പോകുന്നത് വാതരോഗം, ഇലകൾ മഞ്ഞവരുന്നത് പിത്തരോഗം, വേര് ചീഞ്ഞുപോകുന്നത് കഫരോഗം എന്നു പറയുന്നു. ഇതിനുള്ള ചികിത്സയായി നിമ്പകഷായം, ത്രിഫലാകഷായം, ഗോമൂത്രം, ഗുഗ്ഗുളു ധൂപനം എന്നിവ പ്രയോഗിച്ചിരുന്നു. വൃക്ഷങ്ങളുടെ പൊട്ടലുകൾ, മുറിവുകൾ എന്നിവയ്ക്ക് തേൻ, മഞ്ഞൾ, നിലം, എണ്ണ എന്നിവ ചേർത്ത ലേപങ്ങൾ പുരട്ടിയിരുന്നു.

പരിസ്ഥിതി, സാമൂഹിക പ്രസക്തി

വൃക്ഷങ്ങൾ സമൂഹത്തിന്റെ ധാരാളം ആവശ്യങ്ങൾ നിറവേറ്റുന്നവയാണെന്ന് പുരാതന ഗ്രന്ഥങ്ങൾ വ്യക്തമാക്കുന്നു. ഒരു വൃക്ഷം പത്തു പുത്രന്മാർക്ക് തുല്യമാണെന്ന് പറയുന്ന ശ്ലോകം അതിന്റെ മഹത്വം വ്യക്തമാക്കുന്നു. ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ പറമ്പുകളിൽ, ഗ്രാമങ്ങളുടെ നടുവിൽ, വഴികളുടെ അരികിൽ വൃക്ഷങ്ങൾ നട്ടുപിടിപ്പിച്ചിരുന്നതിന്റെ പ്രധാന കാരണം പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണവും സാമൂഹിക ഐക്യവും ഉറപ്പാക്കലുമായിരുന്നു.

ആധുനിക പ്രാധാന്യം

ഇന്ന് മണ്ണിന്റെ ക്ഷയവും രാസവളങ്ങളുടെ അമിത ഉപയോഗവും കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനവും വർദ്ധിച്ച സാഹചര്യത്തിൽ വൃക്ഷായുര്‍വേദത്തിന്റെ പാഠങ്ങൾ വളരെ പ്രസക്തമാണ്. കുനപജലം, പഞ്ചഗവ്യം പോലുള്ള ജൈവവളങ്ങൾ, നിമ്പാദി ജൈവകൃഷിനാശിനികൾ, വിശുദ്ധവനങ്ങളുടെ (Sacred Groves) സംരക്ഷണം എന്നിവയുടെ പ്രാധാന്യം ആഗോളതലത്തിൽ ശാസ്ത്രീയമായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യയിലെ പല പ്രദേശങ്ങളിലും ഈ രീതികൾ വീണ്ടും സ്വീകരിച്ച് ജൈവകൃഷിക്കും പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണത്തിനും പ്രചാരം കൊടുക്കുകയാണ്.

---

ഉപസംഹാരം

വൃക്ഷായുര്‍വേദം കാർഷികശാസ്ത്രത്തിന്റെ പുരാതന പാരമ്പര്യത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന അമൂല്യ ഗ്രന്ഥമാണ്. ഇത് പ്രകൃതിയെയും മനുഷ്യനെയും വേർതിരിച്ചുനോക്കാതെ സമഗ്രമായ ദൃഷ്ടികോണത്തിലാണ് നിലകൊള്ളുന്നത്. ഇന്നത്തെ കാർഷികവും പരിസ്ഥിതിയും നേരിടുന്ന പ്രതിസന്ധികളെ മറികടക്കാൻ വൃക്ഷായുര്‍വേദത്തിന്റെ ശാസ്ത്രീയവും ആത്മീയവുമായ പാഠങ്ങൾ അത്യന്തം പ്രസക്തവും മാർഗദർശകവുമാണ്.