कपित्थं - Limonia acidissima

कपित्थं - Limonia acidissima

 

"कपित्थस्तु दधित्थः स्यात्तथा पुष्पफलः स्मृतः

कपिप्रियो दधिफलस्तथा दन्तशठोऽपि च 

कपित्थमामं संग्राहि कषायं लघु लेखनम्

पक्वं गुरु तृषाहिक्काशमनं वातपित्तजित्

स्यादम्लं तुवरं कण्ठशोधनं ग्राहि दुर्जरम् "

( भा प्र )

"आमं कपित्थामम्लोष्णां 

कफघ्नं ग्राहि वातलम् 

दोषत्रयहरं पक्वं मधुराम्लरसं गुरु 

आमं कण्ठरुजं कपित्थमधिकं 

जिह्वाजडत्वावहं

तद्दोषत्रयवर्धनं विषहरं 

सङ्ग्राहकं रोचकम् 

पक्वं श्वासवमिश्रमक्लमहरं 

हिक्काऽपनोदक्षमं 

सर्वं ग्राहि रुचिप्रदं च 

कथितं सेव्यं ततः सर्वदा "

  (रा नि)

“कपित्थं विषकण्ठ्यघ्नमामं संग्राहि वातलम् मधुराम्लकषायत्वात् सौगन्ध्याच्च रुचिप्रदम् 

परिपक्वं सदोषघ्नं विषघ्नं ग्राहि गुर्व्वपि”

( चरकं )

कपित्थ,दधित्थ,पुष्पफल ,

कपिप्रिय ,दधिफल, दन्तशठ ।

आमफलगुणः । 

अम्लत्वम् । उष्णत्वम् । 

कफ- नाशित्वम् । ग्राहित्वम् । 

वायुवर्द्धकत्वम् । 

कण्ठ- रोगजिह्वाधिकजडताकारित्वम् । 

त्रिदोषवर्द्धक- त्वम् ।

 विषहरत्वम् । रोचकत्वञ्च । 

 

पक्वफल- गुणाः ।

 दोषत्रयहरत्वम् । मधुराम्लरसत्वम् ।

  गुरुत्वम् । श्वासवभिश्रमक्लमहरत्वम् । 

  हिक्काप- नोदक्षमत्वम् । ग्राहित्वम् । 

  रुचिप्रदत्वम् । 

  ततः सर्व्वदा सेव्यम् । 

Limonia acidissima 

Family : Rutaceae

Elephant Apple

Wood Apple

 

Malayalam : വിളാർമരം 

( Vilarmaram )

വിളങ്കായ (Vilankaya)

Hindi: कबीट , कैथा फल ।

Kannada : ಬೆಳವಲ , Belavala .

Tamil: கபித்தம் kapittam,

Telugu: కపిత్థము Kapitthhamu

 

Part used- Fruit, Flower, Root

Properties of Ripened fruit:

Rasa – Madhura ,Amla 

Guna – Guru , Snigdha 

Veerya – Sheeta 

Vipaka – Madhura 

Karma – Vatapitta shamana  

Unripe fruit –

Balances Kapha Dosha

Increases Vata and Pitta Dosha

Ripe Wood apple fruit:

Guru 

Kashaya 

Amla 

Svadu 

relieves hiccups

Tridoshajit 

Kandashodhana 

Sangrahi 

Rochana 

Hrudya  

Indicated in :–

vomiting

Shwasa 

Trushna

Kasa 

Mutradosha 

Wood apple seeds –

Indicated in –

Garavisha 

Kapala Visarpa 

leaves – indicated in

Hikka 

Chardi 

Atisara 

Kapitta flowers – 

 Akhuvisha haratwam 

(आखु विषहरत्वम् )

Ayurvedic medicines

containing kapitha:-

Abhayarishtam

Dasamoolarishtam

Kapithashtaka churnam

Nyagrodhadhi churnam etc.

 (Yogaratnakaram )