ശ്വാസഹിദ്ധ്മാഹരം

शठीतामलकीभार्ङ्गीचण्डावालकपौष्करम्।

शर्कराष्टगुणं चूर्णं हिध्माश्वासहरं परम्॥४६

तुल्यं गुडं नागरं च भक्षयेन्नावयेत च "

( अ हृ श्वासहिध्माचिकित्सितम् )

" ശഠീതാമലകീഭാർങ്ഗീ

ചണ്ഡാവാലകപൗഷ്ക്കരം.

ശർക്കരാഷ്ടഗുണം ചൂർണ്ണം

ഹിദ്ധ്മാശ്വാസഹരം പരം

തുല്യം ഗുഡം നാഗരം ച 

ഭക്ഷയേന്നാവയേത ച"

കച്ചോലക്കിഴങ്ങ് , കീഴാർനെല്ലിവേര്,

ചെറുതേക്കിൻവേര്, ചണ്ണക്കിഴങ്ങ് ,

ഇരുവേലി , പുഷ്ക്കരമൂലം ഇവ

ചൂർണ്ണമാക്കി എട്ടിരട്ടി പഞ്ചസാരയും

ചേർത്ത് സേവിച്ചാൽ ഹിദ്ധ്മയും

ശ്വാസരോഗവും ശമിക്കും.

ശർക്കരയും ചുക്കും സമം പൊടിച്ച്

സേവിക്കുന്നതും അത് കൊണ്ട് നസ്യം

ചെയ്യുന്നതും ശ്വാസഹിദ്ധ്മാഹരമാണ്.

" लशुनस्य पलाण्डोर्वा मूलं गृञ्जनकस्य वा॥४७

चन्दनाद्वा रसं दद्यान्नारीक्षीरेण नावनम्।

स्तन्येन मक्षिकाविष्ठामलक्तकरसेन वा॥"४८

( अ हृ श्वासहिध्माचिकित्सितम् )

"ലശുനസ്യ പലാണ്ഡോർവാ 

മൂലം ഗൃഞ്ജനകസ്യ വാ

ചന്ദനാദ്വാ രസം ദദ്യാൽ

നാരീക്ഷിരേണ നാവനം

സ്തന്യേന മക്ഷികാവിഷ്ഠാ

മലക്തകരസേന വാ ."

വെള്ളുള്ളിയോ ചുവന്നുള്ളിയോ

ചെറിയ ഉള്ളിയോ ചതച്ചു പിഴിഞ്ഞ

നീരോ ചന്ദനമരച്ചു പിഴിഞ്ഞ നീരോ 

മുലപ്പാൽ ചേർത്തു നസ്യം ചെയ്താ

ൽ ഹിദ്ധ്മയും ശ്വാസരോഗവും 

ശമിക്കും. മുലപ്പാലിലോ അരക്കു 

വെച്ചൂറ്റിയ രസത്തിലോ തേനീച്ചയുടെ 

കാഷ്ഠം കലക്കി നസ്യം ചെയ്യുന്നതും 

നന്ന്.

" कणासौवर्चलक्षारवयस्थाहिङ्गुचोरकैः।

सकायस्थैर्घृतं मस्तुदशमूलरसे पचेत्॥५१॥

तत्पिबेज्जीवनीयैर्वा लिह्यात्समधु साधितम्।"

( अ हृ श्वासहिध्माचिकित्सितम् )

" കണാസൌവർച്ചലക്ഷാര

വയസ്ഥാഹിംഗുചോരകൈഃ

സകായസ്ഥൈർഘൃതം മസ്തു

ദശമൂലരസേ പചേത്

തത്പിബേജ്ജീവനീയൈർവാ

ലിഹ്യാത്സമധു സാധിതം."

ദശമൂലകഷായത്തിൽ നെയ്യും സമം

തൈര് വെള്ളവും ചേർത്തതിൽ 

തിപ്പലി , നെല്ലിക്ക , കച്ചോലക്കിഴങ്ങ് ,

കടുക്ക ഇവ കല്ക്കം ചേർത്ത് കാച്ചി

തുവർച്ചില ഉപ്പ് , ചവല്ക്കാരം , കായം

ഇവ പാത്രപാകം ചേർത്തരിച്ച് സേവി

ക്കുക. ജീവനീയഗണൗഷധങ്ങൾ

കല്ക്കം ചേർത്തു കാച്ചിയ നെയ്യ്

തേൻ ചേർത്തു സേവിച്ചാലും 

ഹിദ്ധ്മയും ശ്വാസരോഗവും ശമിക്കും.

" अर्धांशेन पिबेत्सर्पिः क्षारेण पटुनाऽथवा॥५५

धान्वन्तरं वृषघृतं दाधिकं हपुषादि वा।"

( अ हृ श्वासहिध्माचिकित्सितम् )

Dhanvantara ghrita , vrisha ghrita ,

dadhika ghrita or hapushadi ghrita 

should be consumed, mixed with 

half its quantity of either kshara

or saindhava , is best for swasahidhma.

" അർദ്ധാംശേനപിബേത്സർപ്പി

ക്ഷാരേണ പടുനാഥവാ

ധാന്വന്തരം വൃഷഘൃതം

ദാധികം ഹപുഷാദി വാ."

ധാന്വന്തരംഘൃതമോ വൃഷഘൃതമോ 

ദാധികംഘൃതമോ ഹപുഷാദിഘൃതമോ

പകുതിഭാഗം ചവർക്കാരമോ ഇന്തുപ്പോ

ചേർത്തു സേവിക്കുന്നതും ശ്വാസഹിദ്ധ്മ

ക്ക് നല്ലതാണ്.

" कासश्वासक्षयच्छर्दिहिध्माश्चान्योन्यभेषजैः॥"

( अ हृ श्वासहिध्माचिकित्सितम् )

कास ,श्वास ,क्षय , छर्दि , and हिध्मा should

be treated with therapies indicated

for one another.

" കാസശ്വാസക്ഷയച്ഛർദ്ദി

  ഹിദ്ധ്മാശ്ചാന്യോന്യഭേഷജൈഃ"

 കാസം , ശ്വാസരോഗം , ക്ഷയം , 

 ഛർദ്ദി, ഹിദ്ധ്മാ എന്നീ രോഗങ്ങൾ 

 അന്യോന്യം ഭേഷജങ്ങളെക്കൊണ്ട് ചികിത്സിക്കാവുന്നവയാകുന്നു. ഒരു

 രോഗത്തിന് പറഞ്ഞ മരുന്നുകൾ 

 അവസ്ഥാനുസരണം മറ്റു രോഗ

 ങ്ങൾക്കും ശീലിപ്പിക്കാം.

( श्वासहिध्माचिकित्सितं नाम चतुर्थोऽध्यायः समाप्तः)