Chikitsa Sūtra for Kayachikitsa Diseases

Chikitsa Sūtra for Kayachikitsa Diseases

Disease (Roga)

Chikitsa Sutra (Therapeutic Principle)

Jwara (Fever)

Langhana – Pachana – Tikta-Katu Dravya – Mridu Virechana

Raktapitta (Bleeding Disorders)

Sheetala – Raktaprasadaka – Tikta-Kashaya Dravya – Raktamokshana

Kushta (Skin Diseases)

Shodhana (Vamana, Virechana) – Rasayana – Tikta-Kashaya Pradhana

Prameha (Diabetes & Urinary Disorders)

Avarana Hara – Medohara – Tikta-Katu Dravyas – Vasti – Rasayana

Atisara (Diarrhea)

Deepana – Pachana – Sangrahani Dravyas – Mridu Virechana

Grahani (IBS/Malabsorption)

Deepana – Pachana – Sangrahani – Vatahara – Rasayana

Arsha (Piles)

Sneha – Sweda – Bhedana – Kshara – Agni karma – Rakta shodhana

Kamala (Jaundice)

Pittahara – Rakta-Prasadaka – Virechana – Tikta-Dravyas

Pandu (Anemia)

Pittahara – Pandughna – Rakta vardhaka – Rasayana

Udara Roga (Ascites)

Anulomana – Lekhana – Basti – Niruha-Aasthapana – Virechana

Shwasa (Dyspnea/Asthma)

Vatanulomana – Ushna – Vatahara – Mridu Swedana – Rasayana

Kasa (Cough)

Vatakaphahara – Kasahara – Ushna – Lekhana – Rasayana

Hikka (Hiccup)

Vatahara – Mridu Sweda – Pratiloma Gati Nirodhaka

Chhardi (Vomiting)

Deepana – Pachana – Sheetala – Vamana if needed – Stambhana

Trishna (Excessive Thirst)

Sheetala – Trishna nigrahana – Mridu virechana – Rasayana

Mada, Murchha, Sanyasa (Delirium, Fainting, Coma)

Brimhana – Medhya Rasayana – Samshamana – Panchakarma if stable

Apasmara (Epilepsy)

Ojovardhaka – Medhya – Mridu Samshamana – Rasayana

Unmada (Psychosis)

Medhya – Daivavyapasraya Chikitsa – Samshamana – Sattvavajaya

Atatvabhinivesha (Delusion)

Sattvavajaya – Daivavyapasraya – Medhya Dravyas

Vishuchika (Cholera)

Langhana – Pachana – Deepana – Vyavayi Ushna Dravyas

Plīhāroga (Splenic Disorders)

Deepana – Pachana – Lekhana – Niruha Basti

Shoola (Colic)

Vatahara – Sneha – Sweda – Deepana – Vasti

Udavarta (Reverse peristalsis)

Vatanulomana – Deepana – Vasti – Sneha

Gulma (Abdominal Lump)

Deepana – Pachana – Vatahara – Vamana/Virechana

Krimi (Helminthiasis)

Krimighna – Shodhana – Tikta-Katu Dravya – Deepana – Pachana

Visha (Poisoning)

Vishanashaka – Vamana – Virechana – Agadatantra Yogas

Jwara in Children (Bāla Jwara)

Bala Vardhana – Jwara Nigrahana – Deepana – Brimhana

Rajayakshma (Tuberculosis)

Rasayana – Ojo Vardhaka – Brimhana – Shodhana if indicated

Ardita (Facial palsy)

Vatahara – Nasya – Sneha – Sweda – Brimhana

Pakshaghata (Hemiplegia)

Vatahara – Shodhana – Sneha – Basti – Brimhana

Sandhivata (Osteoarthritis)

Snehana – Swedana – Vatahara – Basti – Rasayana

Amavata (Rheumatoid Arthritis)

Shodhana – Deepana – Tikta-Katu Dravyas – Basti

Gridhrasi (Sciatica)

Vatahara – Snehana – Swedana – Siravyadha – Rasayana

Vatarakta (Gout)

Vatahara – Rakta shodhana – Sneha – Tikta-Rasa

Mutrakrichra (Dysuria)

Mutrala – Deepana – Basti – Sneha – Vatahara

Mutraghata (Urinary obstruction)

Vatanulomana – Basti – Deepana – Mutrala

Ashmari (Urinary Calculi)

Bhedana – Shodhana – Tikta-Katu – Vasti – Mutrala

Mootrashmari with diabetes

Rasayana – Mutrala – Shilajit Yoga – Vatahara

Shukradosha (Semen Disorders)

Shukravardhaka – Brimhana – Medhya – Rasayana

Nashtartava (Amenorrhea)

Artavajanana – Vatahara – Brimhana – Rasayana

Yonivyapad (Gynecological Disorders)

Yonishodhana – Yonipichu – Vatahara – Rasayana

 

Comments