ചില ആയുർവേദ പഴഞ്ചൊല്ലുകൾ

*അജീർണ്ണേ ഭോജനം വിഷം*

(പ്രാതൽ ദഹിയ്ക്കുംമുമ്പ് കഴിച്ച ഉച്ചയൂണും, ഉച്ചയൂണു ദഹിയ്ക്കുംമുമ്പ് കഴിച്ച അത്താഴവും വിഷമാണ്.)

*അർദ്ധരോഗഹരീ നിദ്രാ*

(പാതി രോഗം ഉറങ്ങിയാൽ തീരും)

*മുദ്ഗദാളീ ഗദവ്യാളീ*

(ചെറുപയർ രോഗം വരാതെ കാക്കും.  മറ്റു പയറുകളുടെ ദോഷം ചെറുപയറിനില്ല.)

*ഭഗ്നാസ്ഥിസന്ധാനകരോ രസോനഃ* 

(വെളുത്തുള്ളി ഒടിഞ്ഞ എല്ലിനെ കൂട്ടിച്ചേർക്കും)

*അതി സർവ്വത്ര വർജ്ജയേൽ*

(ഒന്നും അമിതമായി കഴിയ്ക്കരുത്, ചെയ്യരുത്, ഉപയോഗിയ്ക്കരുത്)

*നാസ്തി മൂലം അനൗഷധം* 

(ഔഷധഗുണം ഇല്ലാത്ത ഒരു സസ്യവും ഇല്ല)

*ന വൈദ്യ: പ്രഭുരായുഷ:*

(വൈദ്യൻ ആയുസ്സിന്റെ നാഥനല്ല)

*ചിന്താ വ്യാധിപ്രകാശായ*

(മനസ്സുപുണ്ണാക്കിയാൽ ശമിച്ച രോഗം പുറത്തുവരും)

*വ്യായാമശ്ച ശനൈഃ ശനൈഃ*

(വ്യായാമം പതുക്കെ  വർദ്ധിപ്പിയ്ക്കണം. പതുക്കെ ചെയ്യണം -- അമിതവേഗം പാടില്ല.)

*അജവത്  ചർവ്വണം കുര്യാത്*

(ആഹാരം നല്ലവണ്ണം -- ആടിനെപ്പോലെ -- ചവയ്ക്കണം. ഉമിനീരാണ്, ആദ്യത്തെ ദഹനപ്രക്രിയ)

*സ്നാനം നാമ മനഃപ്രസാദനകരം ദുസ്സ്വപ്നവിദ്ധ്വംസനം* 

(കുളി വിഷാദം മാറ്റും, പേക്കിനാക്കളെ പറപറത്തും)

*ന സ്നാനം ആചരേത് ഭുക്ത്വാ*

(ഊണുകഴിഞ്ഞയുടനെ കുളി പാടില്ല.  ദഹനം സ്തംഭിയ്ക്കും)

*നാസ്തി മേഘസമം തോയം*

(മഴവെള്ളം പോലെ ശുദ്ധമായ വേറെ വെള്ളം ഇല്ല.)

*അജീർണ്ണേ ഭേഷജം വാരി*

(തെറ്റിയ ദഹനത്തെ പച്ചവെള്ളം  പച്ചവെള്ളം ശരിയാക്കും.)

*സർവ്വത്ര നൂതനം ശസ്തം  സേവകാന്നേ പുരാതനം*

(എല്ലാറ്റിലും പുതിയതാണ് നല്ലത്, പഴയരിയിലും പഴകിയ വേലക്കാരനിലും ഒഴികെ_)

*നിത്യം സർവ്വ രസാഭ്യാസ:*

(ദിവസവും ആറ്  രസവും ചേർന്ന ഭക്ഷണം കഴിക്കണം -- ഉപ്പ്, കയ്പ്പ്, ഇനിപ്പ്, ചവർപ്പ്, പുളിപ്പ്, കഷായം)

*ജഠരം പൂരയേദർദ്ധം അന്നൈ:*

(ആഹാരം കൊണ്ട് വയറിന്റെ പാതിമാത്രം നിറയ്ക്കുക -- ബാക്കിയിൽ കാൽഭാഗം വെള്ളം, ബാക്കി ശൂന്യം )

*ഭുക്ത്വോപവിശതസ്തന്ദ്രാ*

(ഉണ്ടിട്ട് ഇരുന്നാൽ ക്ഷീണം വരും -- ഉണ്ടാൽ അരക്കാതം നടക്കുക )

*ക്ഷുത് സ്വാദുതാം ജനയതി* 

(വിശപ്പ്  രുചി വർദ്ധിപ്പിക്കും -  Hunger is the best sauce.)

*ചിന്താ ജരാണാം മനുഷ്യാണാം* 

(മനസ്സു പുണ്ണാക്കുന്നത് ജരയെ ത്വരിപ്പിയ്ക്കും)

*ശതം വിഹായ ഭോക്തവ്യം*

(നൂറു കാര്യം നിർത്തണമെങ്കിലും ഊണ് സമയത്തു കഴിയ്ക്കണം. )

*സർവ്വധർമ്മേഷു മദ്ധ്യമാം* 

(മദ്ധ്യമം ആയ വഴി തെരഞ്ഞെടുക്കുക)

*നിശാന്തേ ച പിബേത് വാരി:*

(ഉണർന്നാലുടൻ ഒരു വലിയ അളവ് പച്ചവെള്ളം കുടിയ്ക്കണം.)

*വൈദ്യാനാം ഹിതഭുക് മിതഭുക് രിപു:*

(ഹിതാഹാരം മിതമായിക്കഴിയ്ക്കുന്നവൻ  വൈദ്യന്റെ ശത്രു -- കാരണം, അവനു രോഗം വരില്ല. രോഗമില്ലാതെ വൈദ്യനെന്തു വരുമാനം ?)

*ശക്യതേऽപ്യന്നമാത്രേണ നര: കർത്തും നിരാമയ:*

(ആഹാരം മാത്രം ക്രമീകരിച്ചു രോഗങ്ങളില്ലാതെയാക്കാം.)

*ആരോഗ്യം ഭാസ്കരാദിച്ഛേത് ദാരിദ്ര്യം പരമൗഷധം*

(ദാരിദ്ര്യത്തിൽ പല രോഗങ്ങളും മാറും.  അതായത്, അമിതഭക്ഷണത്തിൽ നിന്നും വ്യായാമക്കുറവിൽനിന്നും അമിത സുഖഭോഗത്തിൽ നിന്നുമാണ്, രോഗങ്ങൾ ജനിയ്ക്കുന്നത്)

*ആഹാരോ മഹാഭൈഷജ്യമുച്യതേ*

(ആഹാരമാണ് മഹാമരുന്ന്)

*രുഗബ്‌ധിതരണേ ഹേതും തരണീം ശരണീകുരുസുഹൃർദ്ദർശനമൗഷധം* 

(ഇഷ്ടസ്നേഹിതരെക്കണ്ടാൽ രോഗത്തിന്/ ദുഖത്തിന് ആശ്വാസം വരും. Healing power of love and friendship)

*ജ്വരനാശായ ലംഘനം* 

(പനിയുണ്ടെങ്കിൽ ഉണ്ണരുത് )

*പിബ തക്രമഹോ നൃപ രോഗഹരം* 

(ഹേ, രാജാവേ, മോരു കുടിയ്ക്കൂ -- രോഗം മാറും. പാലിലും വെണ്ണയിലും മറ്റുമുള്ള കൊഴുപ്പു മോരിലില്ല, അവയിലെ മറ്റെല്ലാ ഗുണങ്ങളും ഉണ്ടുതാനും.)

*ന ശ്രാന്തോ ഭോജനം കുര്യാത്* 

(തളർന്നിരിയ്ക്കുമ്പോൾ ഉണ്ണരുത്.)

*ഭുക്ത്വോപവിശത:  സ്ഥൗല്യം*  

(ഉണ്ടിട്ടു നടന്നില്ലെങ്കിൽ  തടിയ്ക്കും)  

*ദിവാസ്വാപം ന കുര്യാതു*

(പകലുറങ്ങരുത് -- കാരണം, മേദസ്സു കൂടും, രാത്രിയിലെ ഉറക്കം തടസ്സപ്പെടും,)

*ലാഭാനാം ശ്രേഷ്ഠമാരോഗ്യം*

(ഏറ്റവും മുന്തിയ നേട്ടം -- ആരോഗ്യം.  അതിനുവേണ്ടി മറ്റെല്ലാം കൈവെടിയണം)

*സർവ്വമേവ പരിത്യജ്യ ശരീരം അനുപാലയേത്* 

(മറ്റെല്ലാം കൈവിട്ടാണെങ്കിലും ദേഹം കാത്തുരക്ഷിയ്ക്കണം)

*പ്രാണായാമേന യുക്തേന സർവ്വരോഗക്ഷയോ ഭവേൽ*

(ശ്വാസോച്ഛ്വാസം പ്രാണായാമരീതിയിൽ ചെയ്‌യുന്നവനെ രോഗം ബാധിയ്ക്കില്ല.)

*വിനാ ഗോരസം കോ രസം ഭോജനാനാം?*

(അൽപ്പം തൈരോ മോരോ ഇല്ലാത്ത ഊണ് ഊണാണോ ?)

*ആരോഗ്യം ഭോജനാധീനം*

(ആരോഗ്യം വേണമെങ്കിൽ എന്ത്, എങ്ങിനെ ആഹരിയ്ക്കുന്നു  ശ്രദ്ധിയ്ക്

*മിതഭോജനേ സ്വാസ്ഥ്യം*

(ആരോഗ്യത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനം അളവു മിതമായ  ആഹാരത്തിലാണ്.)

*സർവ്വരോഗഹരീ ക്ഷുധാ*

(ഉപവാസം കൊണ്ട് അനവധി രോഗങ്ങൾ മാറ്റാം.  ശരീരത്തിന് സ്വന്തം രോഗനാശന ശക്തിയുണ്ട്.  അത് ഉപവസിയ്ക്കുമ്പോൾ ഉണർന്നു പ്രവർത്തിയ്ക്കും.)