विषाणिक - Gymnema sylvestre

विषाणिक - Gymnema sylvestre

मेषशृङ्गी विषाणी स्यान्मेषवल्लयजशृङ्गिका 

मेषशृङ्गी रसे तिक्ता वातला श्वासकासहृत् 

रूक्षा पाके कटुस्तिक्ता व्रणश्लेष्माक्षिशूलनुत् 

मेषशृङ्गीफलं तिक्तं कुष्ठमेहकफप्रणुत् 

दीपनं स्त्रंसनं कासकृमिव्रणविषापहम्।

 ( भा प्र )

शृङ्गिका तुवरा तिक्ता दाहपित्तकफास्रहा |

निहन्ति तिमिरश्वासकासव्रणविषकृमीन् ||

मेषशृङ्गीफलं तिक्तं कुष्ठमेहकफप्रणुत् |

दीपनं संसनं चैव कृमिदोषनिबर्हणम् || 

( कै.नि )

अजशृङ्गी हिमा स्वादुः शोफतृष्णावमीर्जयेत् |

चक्षुष्या श्वासहृद्रोगविषकासार्तिकुष्ठनुत् ।

( ध.नि.)

चक्षुष्या श्वासहृद्रोगविषकासार्तिकुष्ठजित् ||

अजशृङ्गीफलं तिक्तं कटूष्णं कफवातजित् |

जठरानलकृत् हृद्यं रुचिरं लवणाम्लकम् |

 ( रा.नि )

मेषशृङ्गी रक्तपितहरा बल्या रसायनम् ||

पामाकुष्ठापहा शीता भक्षणात् केशरञ्जनी |

 ( सो नि )

पर्य्याय नामानि:-

शृङ्गी कर्कटशृङ्गी स्यात् 

कुलीरञ्च विषाणिका । 

अजशृङ्गी च रक्ता च

 कर्कटाख्या च कीर्त्तिता ।

( भा प्र )

मेषशृङ्गी ,विषाणी , विषाणिका , 

मेषवल्लि , अजशृङ्गिका, शृङ्गिका ।

Gymnema sylvestre 

Family- Asclepiadaceae

periploca of the woods

Gurmar

Cowplant

 

Malayalam :ചക്കരക്കൊല്ലി

chakkarakkolli .

ആട്ടുകൊട്ടാപ്പാല

Aattukottappala

Hindi: गुड़मार

Kannada: ಮಧುನಾಶಿನಿ

madhunashini

Tamil: சிறுகுறிஞ்சா Sirukurinjan

Telugu: :పొడపత్రి podapatri

Useful part : Whole plant

Properties:

Rasa – Kashaya , Tikta 

Guna – Laghu , Ruksha

Veerya – Ushna

Vipaka – Katu 

Karma – Kapha vata shamana.

गुणा : :-

चक्षुष्या

दाह

शोफ

तृष्ण

छर्दि

श्वास

हृद्रोग

विष

कास

कुष्ठ

व्रण

रक्तपित्त

पामा

केशरञ्जनी

फल गुणा :-

तिक्तं 

कुष्ठमेहकफप्रणुत् 

दीपनं

स्त्रंसनं 

कासकृमिव्रणविषापहम्

Gymnema sylvestre possesses several medicinal properties such as anti-diabetic, diuretic, anti-obesity, laxative, digestive stimulant, anti-microbial, anti-hypercholesterolemia, liver-protective, sweet-suppressing activity and aphrodisiac.

Formulations :-

Ayaskriti

Varanadi kasahyam 

Varanadi ghritham

Mahakalyanaka ghritham etc .