जीवकः - Microstylis wallichii

जीवकः - Microstylis wallichii 

जीवकः शृङ्गकः क्ष्वेडो 

दीर्घायुः कूर्चशीर्षकः।

हस्वाङ्गो मधुरः स्वादुः

प्राणदश्चिरजीव्यंपि ॥ 

जीवको मधुरः शीतो 

रक्तपित्तानिलाञ्जयेत् । 

दाहज्वरक्षयं हन्ति

कफशुक्रविवर्धनः ॥ 

( ध नि )

जीवको जीवनो जीव्यः 

शृङ्गाहः प्राणदः प्रियः । 

चिरञ्जीवी च मधुरो

मङ्गल्यः कूर्चशीर्षकः ॥ 

ह्रस्वाङ्गो वृद्धिदश्चोक्तो 

ह्यायुष्माञ्जीवकस्तथा ।

दीर्घायुर्बलदश्चैव 

नामान्येतानि पोडश ॥ 

जीवको मधुरः शीतो 

रक्तपित्तानिलार्तिजित् । 

क्षयदाहज्वरान्हन्ति

शुक्लश्लेष्मविवर्धनः ॥ 

पर्य्यायः

जीवकः , शृङ्गकः , दीर्घायुः ,कूर्चशीर्षकः ,

 मधुरकः , ह्नस्वाङ्गः चिरञ्जीवी , मङ्गल्यः ।

 

Microstylis wallichii 

Crepidium acuminatum

Malaxis acuminata

Family – Orchidaceae

Malayalam : ജീവകം Jeevakam

Hindi – जीवक

Tamil – Jivakam

Telugu – Jivakamu

Kannada – Jivaka 

Part Used : Bulb

Medicinal Qualities:-

Rasa– Madhura

Guna- Guru

Veerya – Sheeta

Vipaka –Madhura

Karma -Brihmana

Shukrala , Balya 

Effect on Doshas

Increases Kapha dosha

Balances Vata and Pitta dosha

गुणा: :-

रक्तपित्तहरा

अनिलघ्न

दाहहरा

ज्वरहरा

क्षयघ्न

कफवर्धन:

शुक्रविवर्धनः ॥ 

 It is a good antioxidant, rejuvenating, aphrodisiac, styptic and used in the treatment of body debility, burning sensation, bleeding disorders and many other vata and pitta dosha related diseases. 

 

It is one among the 8 herbs mentioned in Ashtavarga, an Ayurvedic formulation which used to nourish body tissues and improve body strength.

Formulations :-

Chyavana prasam

Dhanwantaram kashayam

Vidaryadi Kashayam

Shiva gulika

Bruhath Chandanaadi Thailam

Dhanwantaram tailam etc.