कण्टकारी - Solanum xanthocarpum

कण्टकारी - Solanum xanthocarpum

कण्टकारी सरा तिक्ता कटुका दीपनी लघुः ॥
रुक्षोष्णा पाचनी कासश्वास ज्वरकफानिलान् 
निहन्ति पीनसं श्वासपार्श्वपीडाहृदामयान् ।।
तयोः फलं कटु रसे पाके च कटुकं भवेत्।
शुक्रस्य रेचनं भेदि तिक्त पित्ताग्निकृल्लुघु॥
हन्यात्कफ मरुत्कण्डू कासमेद कृमिज्वरान् 
(भा.प्र)

कण्टकारी कटुस्तिक्ता तथोष्णा 
श्वासकासजित् ।
अरुचिज्वरवातामदोषहृत् गदनाशिनी || 
क्षुद्रिकायाः फलं कटु तिक्तं ज्वरापहम्॥
कण्डूकुष्ट कृमिघ्नश्च कफवातहररन्तथा। 
(ध.नि)

" कासे निदिग्धिका " 
(अष्टाङ्गहृदयम् )

*लघुपञ्च मूलं* :-
"ह्रस्वं बृहत्यशुमतिद्वयगोक्षुरकै: स्मृतम्।
स्वादुपाकरसं नातिशितोष्णं सर्वदोषजित्।"

लघुपञ्च मूलं
बृहती , कंटकारी ,शालीपर्णि ,पृश्निपर्णि ,गोक्षुर ।

समानार्थक: :-
 कण्टकारी , निदिग्धिका, स्पृशी, व्याघ्री,  
 बृहती, कण्टकारिका, प्रचोदनी, कुली,  
 क्षुद्रा, दुःस्पर्शा, राष्ट्रिका ।

कण्टकारी : - 1 .A plant with plenty of thorns;
2 . which is good for throat.

Solanum virginianum
Solanum xanthocarpum 
Solanum surattense
Family : Solanacea .

Thorny Nightshade

 Malayalam : കണ്ടകാരിച്ചുണ്ട .   
 kandakarichunda
 
Hindi: कटेली
Tamil: கண்டங்கத்திரி 
Kantankattiri
Kannada: ಕಂಟಕಾರಿ Kantakaari
Telugu: నేలములక Nelamulaka

Part Used: whole plant

रसादि गुणा: 
रस - तिक्त, कटु
गुण - लघु, रुक्ष, तीक्ष्ण
वीर्य - उष्ण
विपाक - कटु

Kantakari is a very useful Ayurveda herb, used widely in the treatment of cough, cold, asthma and such other respiratory tract conditions.
 It is one among Dashamoola – group of ten roots. 
 Kantkari is used in laryngitis, hoarseness of voice etc

गुणा: :-
सरा 
दीपनी 
पाचनी 
कासहरा
श्वास हरा
ज्वरहरा
कफहरा
वात हरा
पीनस हरा
पार्श्वपीडा हरा
हृदामयहरा ।

फलस्य गुणाः :-
रसे पाके च कटु
शुक्ररेचनं
भेदि 
पित्तकृत्
अग्निकृत्
कफ हरा 
वात हरा
कण्डू हरा
कास हरा
मेदघ्न
कृमिजित्
ज्वर हरा ।

उपयोग:-
कफ़वातशामक वेदनास्थापन शोथहर कृमिघ्न संज्ञाप्रबोधन दिपन पाचन रेचन रक्तशोधक कासहर कण्ठ्य हीक्कानिग्रहण श्वासहर मूत्रल गर्भाशयसंकोचक स्वेदजनन ज्वरघ्न ।

Use, benefits :-
The juice extract of Kantakari along with honey is used in treating dysuria (difficulty in urination)
Of all the herbs useful in treatment of cough, Kantakari is the best one.
Because of its hot potency, pungent taste and Kapha-Vatahara property, it naturally improves digestion strength and is widely used in respiratory disorders.

Kantakari for hair
Fresh plant – 200 grams is collected. Cleaned, It is crushed to extract 30 – 50 ml of juice. It is applied over the scalp, 1 hour before hair wash, to relieve dandruff and to promote hair growth.

Ayurvedic medicines with Kantakari as ingredient : –
Brihatyadi kashayam
Varanadi kashayam
Amritarishtam
Dasamoolarishtam
Agastya Rasayanam
Kantakari Avaleha 
Vyaghri Haritaki Avaleha  
Ajamamsa Rasayanam
Khadiradi Gutika 
(Yogaratnakara Kasa Chikitsa)
Anu tailam etc.

Comments