അതിസ്ഥൌല്യാദിയിൽ ചികിത്സ

" तत्र मेदोनिलश्लेष्मनाशनं सर्वमिष्यते।

कुलत्थजूर्णश्यामाकयवमुद्गमधूदकम्॥२१

मस्तुदण्डाहतारिष्टचिन्ताशोधनजागरम्।"

( अ हृ सू द्विविधोपक्रमणीयम् )

तत्र कुलत्थजूर्णाश्यामाकयवमुद्गमधूदकम्

मस्तुदण्डाहतारिष्टचिन्ताशोधनजागरम्

मेदोनिलश्लेष्मनाशनं सर्वं ईष्यते ।

" തത്ര മേദോനിലശ്ലേഷ്മ

 നാശനം സർവമിഷ്യതേ

 കുലത്ഥജൂർണ്ണശ്യാമാക

 യവമുദ്ഗമധൂദകം

 മസ്തു*ദണ്ഡാഹതാരിഷ്ട

 ചിന്താശോധനജാഗരം."

അതിസ്ഥൌല്യാദിയിൽ മേദസ്സിനേ

യും കഫവാതങ്ങളേയും ക്ഷയിപ്പി

ക്കുന്നതെല്ലാം ഹിതമാകുന്നു. 

മുതിര , കമ്പം എന്ന് പേരായ ഒരു 

തൃണധാന്യം , ചാമ , യവം , ചെറു

പയർ , തേൻ ചേർത്ത വെള്ളം , 

തൈർവെള്ളം , മോര് , അരിഷ്ടം,

ചിന്ത , ശോധനം , ഉറക്കമൊഴിക്ക

ൽ ഇവയും ഹിതകരമാണ്.

*ദണ്ഡാഹതം = മോര് .

( കടകോല് കൊണ്ട് കടഞ്ഞെടുക്കുന്നത്.)

" दोषगत्याऽतिरिच्यन्ते ग्राहिभेद्यादिभेदतः।

उपक्रमा न ते द्वित्वाद्भिन्ना अपि गदा इव॥"३७

( अ हृ सू द्विविधोपक्रमणीयम् )

दोषगत्या उपक्रमा ग्राहिभेद्यादिभेदतः भिन्ना:

अपि गदा: इव द्वित्वात् न तु अतिरिच्यन्ते ।

" ദോഷഗത്യാതിരിച്യന്തേ

ഗ്രാഹിഭേദ്യാദിഭേദതഃ 

ഉപക്രമാ ന തേ ദ്വിത്വാദ്

ഭിന്നാ അപി ഗദാ ഇവ."

ദോഷങ്ങളുടെ ഗതിഭേദം നിമിത്തം

ചികിത്സകൾ ഗ്രാഹി , ഭേദി മുതലാ

യ ഭേദങ്ങൾ കൊണ്ട് ഭിന്നങ്ങളാ

ണെങ്കിലും രോഗങ്ങളും ദോഷകോ

പത്തിന്റെ ഗതി വിശേഷത്താൽ ബൃം

ഹണ സാദ്ധ്യങ്ങളായിട്ടോ ലംഘന സാ

ദ്ധ്യങ്ങളോ ആയി ഭവിക്കുമെന്നല്ലാതെ

വേറെ ഒരു വിധമായി തീരുന്നില്ല.

सूत्रस्थाने द्विविधोपक्रमणीयाध्याय:समाप्तः॥