कपिकछु - Mucuna prurita

कपिकछु - Mucuna prurita

"कपिकच्छूरात्मगुप्ता वृष्या प्रोक्ता च मर्कटी

अजडा कण्डुरा व्यङ्गा दुःस्पर्शा प्रावृषायणी 

लाङ्गली शूकशिम्बी च सैव प्रोक्ता महर्षिभिः

कपिकच्छूर्भृशं वृष्या मधुरा बृंहणी गुरुः

तिक्ता वातहरी बल्या कफपित्तास्रनाशिनी 

तद्बीजं वातशमनं स्मृतं वाजीकरं परम "

( भा प्र )

 “माषैः समानं फलमात्मगुप्तं” । 

 ( सुश्रुतः)

गुणाः :-

स्वादुरसत्वम् ।

शुक्रवृद्धिकारित्वम् । 

वातक्षयपित्तास्रविकृतव्रण-

नाशित्वम् । 

शीतत्वञ्च । 

तस्या वीजगुणौ । 

वातशमनत्वम् । 

परमवाजीकरत्वम् ।

( रा नि )

 कपिकछु , आत्मगुप्ता, मर्कटी , 

 अजडा , कण्डुरा ,व्यङ्गा दुःस्पर्शा ,

 प्रावृषायणी , ऋष्यप्रोक्ता,शूकशिम्बि ।

      

Mucuna prurita

Family- leguminosae

cowage 

cowitch

itchy bean

velvet bean

Malayalam: നായ്ക്കുരണ naikkurana

Hindi : कवांच ,कपिकछु

Kannada: ನಸುಗುನ್ನಿ nasugunni

Tamil: பூனைக்காலி punaikkali

Telugu: దూలగొండి dulagondi

रसादि गुणा: :-

रस- मधुर ,तिक्त

गुण- गुरु

वीर्य- शीत

विपाक- मधुर

प्रभाव- वृष्य

Classical categorization

चरक संहिता:–

बल्या

मधुरस्कन्ध

सुश्रुत संहिता:-

विदारी गन्धादि द्रव्य गण

वात संशमन

 Benefits:-

Vrushya 

Bruhmani 

Guru (heavy to digest)

 Useful in neurological disorders

useful in bleeding diseases

Balya 

Bahumala 

Vataghni  

Dushtavrananashini 

Seed is especially natural aphrodisiac

 and balances Vata.

Ayurveda medicines with 

Mucuna pruriens as ingredient:-

Amritaprasha Ghritam

Mashatmaguptadi kashayam

Vidaryadi kashayam

Vidaryadi Ghritam

Vidaryadi leham

Vidaryadi asavam etc.